Omvergeworpen
Deze week was het mijn beurt om te vernemen dat iemand die ik bewonder beschuldigd wordt van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het gaat om Jeffrey Tambor, die sinds 2014 de hoofdrol in de serie Transparent speelt, naast Borgen en Downton Abbey alleen maar de beste televisie van de afgelopen twintig jaar. Tambor heeft inmiddels laten weten de serie te verlaten (hoewel hij de beschuldigingen ontkent).
Dat nou juist hij beschuldigd wordt van dergelijk gedrag, nota bene op de set, is wrang: Transparent is de meest seksueel politiek correcte serie van de afgelopen duizend jaar. De serie vertelt het verhaal van oud politicoloog Mort Pfefferman die op zijn 68e besluit zijn gezin te laten weten dat hij verder door het leven zal gaan als vrouw, Maura. Zijn drie kinderen pakken dat aardig op en noemen haar vanaf dan ‘moppa’ (een samentrekking van ‘mom’ en ‘poppa’). Ze hebben het ondertussen vooral druk met zichzelf en het vinden van hun eigen (seksuele en gender)identiteiten. De mogelijkheden daarvan worden in de serie tot in de verste uithoeken onderzocht. Maura’s oudste dochter Sarah verlaat haar man voor een vrouw, laat die weer voor het altaar laat staan en ontdekt dan dat ze geniet van masochistische seks. De heteroseksueel getroubleerde zoon Josh heeft als tiener een relatie gehad met zijn twintig jaar oudere oppas en kan sindsdien geen volwassen relatie onderhouden. Jongste dochter Ally wil maar niet echt opgroeien en gaat al experimenterend met drugs en seks door het leven totdat ze genderstudies gaat doen en als een blok voor haar vrouwelijke docent valt, die zich op haar beurt weer niet wil binden. Maura maakt ondertussen haar eigen ‘tweede puberteit’ als vrouw door en zij en haar ex-vrouw Shelly, de moeder van al deze rommelige Pfeffermans (die bewust of onbewust al jaren weet van Morts diepste gevoelens) worden langzaam vrienden.
Traumady
De serie werd bedacht en gemaakt door Jill Soloway (die ook schrijver en regisseur van Six feet under was). De productiemaatschappij van Soloway heet ‘Topple’, als in omverwerpen. Van het patriarchaat, vanzelfsprekend.
Dat is een hoop gegoochel met gender en seksualiteit en feminisme, denkt u nu, en dus niet voor iedereen. Maar het geniale van Transparent zit hem erin dat alles volstrekt geloofwaardig is. Transparent is in essentie een Joods familiedrama, een ‘traumady’ in de woorden van Soloway. Hij gaat over de worsteling om zelf vorm te geven aan het leven, terwijl wat er in generaties voor je is gebeurd aan je trekt en je (ver)vormt. Soloway, wier vader een transvrouw is, zei in een interview dat haar vader doet wat we uiteindelijk allemaal doen: ‘delen van onszelf een plaats geven, zodat we kunnen overleven binnen een familie’. In Transparent is iedereen vooral met zichzelf bezig. Ze zijn egocentrisch, oppervlakkig, narcistisch. Maar ze doen ook hun best. Om iets van het leven te begrijpen. Om het goed te doen, om er wat van te maken. Vragen zich af wat het betekent om Joods te zijn en of en hoe je dat moet doen. Prachtig is de scene wanneer de zachtmoedige rabbijn Raquel (die een tijdlang een relatie met Josh heeft) in woede uitbarst tegen Sarah, die hippe sjabbatbijeenkomsten organiseert om ‘spiritueel bezig te zijn’. Judith Light is weergaloos als Joodse moeder Shelly, die zeurderig de aandacht op zichzelf vestigt, maar doorbabbelt over dingen die niemand wat interesseren en tegelijkertijd als een moederkloek over haar kroost (en haar ex-man) probeert te waken. Niet voor niets werden zowel de serie als de acteurs overladen met prijzen, en kreeg Transparent van verschillende kranten de geuzennaam ‘de meest Joodse serie ooit’. Als u geluk heeft, heeft u nog vier seizoenen mét Tambor te gaan. De rest van ons moet op het volgende seizoen wachten. Misschien wel met Judith Light in de hoofdrol.